1-Kaplin Büyüklüğünün Seçimi
Bir motorun veya motorla tahrik edilen bir redüktörün ortaya çıkarttığı burulma momenti aşağıdaki formülle hesaplanır:
Burulma momenti = (Motor Gücü / Kaplinin ihtiyaç duyulduğu milin dönme hızı) x 9550
Bu formülde 9550 rakamı sabit bir sayıdır
Motor gücü kilowatt olarak alınır
Milin dönüş hızı dakikadaki devir sayısıdır
Burulma momentinin birimi nM (Newtonmetre) olarak elde edilir.
Kapline sadece motor çıkışında değil bazen redüktör çıkışında ihtiyaç duyulur ki bu noktada üretilen burulma momentinin hesabında motor gücü ve defalarca düşürüldükten sonraki devir formüle konmalıdır.
Seçilecek olan kaplin yukarıdaki formülle bulunan burulma momentinden daha yüksek bir burulma momentini karşılayabilmelidir.Çünkü bir kaplin çalışırken sistemin çok fazla durup kalkması veya ortamın aşırı sıcak olması veya sistemin aşırı darbeli çalışması kaplinin ömrünü hızla kısaltmaktadır.Bütün bu ortam ve çalışma şartları birer katsayı olarak yukardaki burulma momenti ile çarpılarak kaplinin dayanması gereken TORK’u ortaya çıkarır.
TORK=Burulma momenti x A x B x C
Formülde A ,B,C harfleriyle verilen çalışma katsayıları tecrübeler neticesinde rakamsal olarak aşagıdaki tablolarda verilmiş olup, kullanıcı ortam ve çalışma şartlarına uygun rakamı seçerek TORK’u bulabilir.
2-Kaplin Tipinin Seçimi
A Tipi Kaplin
Elastik parçaların dar olması sebebiyle küçük kaplin çapıyla büyük çaplı mile montaj imkanı sağlar.Üç parçadan imal edilmesi sebebiyle kaplini monte edildiği milden sökmeden elastik parçaları değiştirme olanağı sağlar.Ancak elastik parçalar kapalı ortamda olduğundan bozulmaları gözlenemez dolayısıyla elastik parçalar periyodik olarak değiştirilmek zorundadır.Aksi taktirde elastik parçalar bozulduğunda metal metale çalışır ve ayaklar kırılır.
B Tipi Kaplin
A tipinin iki parçadan mamül şeklidir.Fiyat olarak uygundur,milin bağlandığı göbek büyük çaplıdır ve miller arası mesafenin çok dar olduğu yerde kullanılmaya çok uygundur, fakat elastik parçaları değiştirmek için bir tarafı komple sökmek gerekir.
H Tipi Kaplin
B Tipinin değişik boydaki ara parçalı şeklidir.Miller arası uzun mesafelerin olduğu yerlerde isteğe göre değişik boyda ara parçalarla kullanılır.Kaplin bozulmadan önce periyodik olarak elastik parçalar değiştirilmelidir.
Yıldız Tip Elastik Kaplin
En güçlü kaplin tiplerinden biridir. Elastik parça dışardan gözlenebildiği için bozulma durumunda hemen müdahale edilebilir.Aşırı vibrasyonların olduğu sistemlerde büyük kesitli elastik parçaları sebebiyle güvenle kullanılır.Bozulmasını önlemek için gözle kontrol yeterlidir.Kaplin ayakları tamamen işlendiği için boşluksuz ve çok düzgün çalışır.
Tırnaklı Tip Elastik Kaplin
Mükemmel bir sistem sigortasıdır.Aşırı yüklemede lastikler yırtılsa bile kapline hiçbir zarar vermez sistem durduğunda lastikler değiştirilerek çalışmaya devam edilir.Yüksek torkları aktarmada uygun değildir.,
Pernolu Tip Elastik Kaplin
Çok güçlü bir kaplin tipidir.Elastik parçaların aşınması dışardan gözlenebilir ve kaplin sökülmeden bozuk elastik parçalar yerlerinden çıkartılarak değiştirilebilir.Büyük çaplı ve birbirine çok yakın mil üzerinde küçük çaplı kaplin kullanımına olanak sağlar.
Dişli Tip Kaplin
Hidrolik pompaların değişmez favori kaplinidir.Sık dişleri sayesinde büyük montaj kolaylığı sağlar.Vibrasyona uygun değildir çünkü plastik kovan sert yapıdadır ve vibrasyonu motora iletir.Elastik parça kırıldığında kaplin bozulmaz sistem durur ,elastik kovan değiştirilerek çalışmaya devam edilir.
ME Tipi Elastik Kaplin
Jeneratörler için özel tasarlanmış flanşlı tip kaplinlerdir.Çok büyük çaplı milin alnına civatalarla bağlanan flanş dar çalışma ortamında mükemmel tork aktaracak güçtedir.Elastik parça halka şeklinde ve kapalı ortamdadır,periyodik olarak değiştirilmezse kırılmalara sebep olur.
E Tipi Elastik Kaplin
ME Tipi kaplinin flanşsız şeklidir. Yapı ve kullanım olarak B Tipi Elastik Kaplinle çok benzeşir en büyük farkı elastik ara parçadadır . Yekpare ara parça ve güçlü gövdesi sayesinde büyük burulma mukavemetlerini aktarır.
I Tipi Elastik Kaplin
Çok yüksek burulma momentine ihtiyaç duyulan jeneratörlerde Me Tipinin yetersiz kalması durumunda soğutma delikleri ve büyük kesitli elastik ara parçaları sayesinde mükemmel çözüm sağlayan bir kaplin çeşididir.
3 - Elastik Ara Parçaların Seçimi
Normaleks = Normalex, 75 ShA sertliğinde normal kauçuktan üretilmekte olup mükemmel elastikiyette ve kalıcı deformasyonu çok düşüktür. Vibrasyon sönümleme yeteneği çok yüksektir.
Nitroleks = Nitrolex, 75 ShA sertliğinde suni kauçuktan üretilmekte olup yağ ve akaryakıt ile temas olan ortamlarda kullanılabilir. Elastikiyeti çok iyi olmadığı için kontrollü kullanım gerektirir.
Pivileks = Pivilex, 80 ShA sertliğinde polivinil termoplastikten üretilmekte olup kimyasallara dayanıklı, elastikiyeti iyi, fakat aşınma, yırtılma ve basınç mukavemeti yüksek olmayan, bu sebeple daha ziyade küçük tip kaplinlerde kullanılan ürünümüzdür.
Polileks = Polilex, 90 ShA sertliğinde termoplastik poliüretandan üretilmekte olup kimyasallara ve atmosfer şartlarına dayanıklı, çok büyük torklarda bozulmayan, aşınma mukavemeti yüksek bir malzemedir. Elastikiyeti Normaleks’e oranla düşük olsa da daha dayanıklıdır.